Lista istniejących monarchii
Lista istniejących monarchii przedstawia współczesne byty prawne o ustroju monarchicznym, ich typy, a także obecnie panujących władców (monarchów).
Monarchie suwerenne[edytuj | edytuj kod]
Istniejące formy monarchii[edytuj | edytuj kod]
Państwa oznaczone gwiazdką (*) to państwa w unii personalnej ze Zjednoczonym Królestwem Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej: „Commonwealth realms” (15), New Zealand Realm (2) i Dependencje brytyjskiej korony (3) – gdzie królową reprezentuje gubernator.
Państwo | forma monarchii | ustrój monarchii | dynastia[1] lub monarchia elekcyjna |
tytuł monarchy | panujący | portret | od | następca tronu (imię i tytuł) |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
![]() |
księstwo | parlamentarna | monarchia elekcyjna/z urzędu[2] | Współksiążę francuski[3] | Emmanuel Macron[4] | ![]() |
2017 | brak |
współksiążę episkopalny[5] | Joan Enric Vives Sicília.[6] | ![]() |
2003 | brak | ||||
![]() |
królestwo Commonwealth realm |
parlamentarna | Windsorowie[7] | królowa | Elżbieta II[8] | ![]() |
1981 | Karol, książę Walii |
![]() |
królestwo | absolutna | Saudowie | król | Salman ibn Abd al-Aziz as-Saud | ![]() |
2015 | Muhammad ibn Najif |
![]() |
królestwo Commonwealth realm |
parlamentarna | Windsorowie | królowa | Elżbieta II[9] | ![]() |
1952 | Karol, książę Walii |
![]() |
królestwo | konstytucyjna | al-Chalifa | król | Hamad ibn Isa al-Chalifa | ![]() |
1999 | Salman bin Hamad bin Isa Al Khalifa |
![]() |
królestwo Commonwealth realm |
parlamentarna | Windsorowie | królowa | Elżbieta II[10] | ![]() |
1973 | Karol, książę Walii |
![]() |
królestwo Commonwealth realm |
parlamentarna | Windsorowie | królowa | Elżbieta II[11] | ![]() |
1966 | Karol, książę Walii |
![]() |
królestwo | parlamentarna | Koburgowie | król | Filip I | ![]() |
2013 | Elżbieta |
![]() |
królestwo Commonwealth realm |
parlamentarna | Windsorowie | królowa | Elżbieta II[12] | ![]() |
1981 | Karol, książę Walii |
![]() |
królestwo | konstytucyjna | Wangchuck | król | Jigme Khesar Namgyel Wangchuck | ![]() |
2006 | Jigme Namgyel Wangchuck |
![]() |
sułtanat | absolutna | sułtan | Hassanal Bolkiah | ![]() |
1967 | Al-Muhtadee Billah | |
![]() (Wspólnotowe Królestwo Danii)[13] |
królestwo | konstytucyjna | Glücksburgowie | królowa | Małgorzata II | ![]() |
1972 | Fryderyk, hrabia Monpezat |
![]() |
królestwo Commonwealth realm |
parlamentarna | Windsorowie | królowa | Elżbieta II[14] | ![]() |
1974 | Karol, książę Walii |
![]() |
księstwo Dependencja korony brytyjskiej[15] |
parlamentarna | Windsorowie | Książę Normandii[16] | Elżbieta II[17] | ![]() |
1952 | Karol, książę Walii |
![]() |
królestwo | parlamentarna | Burbonowie | król[18] | Filip VI | ![]() |
2014 | Eleonora, księżna Asturii |
![]() (Królestwo Niderlandów)[19] |
królestwo | parlamentarna | Oranje-Nasau | król | Wilhelm Aleksander | ![]() |
2013 | Katarzyna Amalia |
![]() |
królestwo Commonwealth realm |
parlamentarna | Windsorowie | królowa | Elżbieta II[20] | ![]() |
1962 | Karol, książę Walii |
![]() |
cesarstwo | parlamentarna | Yamato | cesarz | Naruhito | ![]() |
2019 | Akishino |
![]() |
księstwo Dependencja korony brytyjskiej |
parlamentarna | Windsorowie | Książę Normandii[16] | Elżbieta II[21] | ![]() |
1952 | Karol, książę Walii |
![]() |
królestwo | konstytucyjna | Haszymici | król | Abd Allah II ibn Husajn | ![]() |
1999 | Husajn ibn al-Abdullah |
![]() |
królestwo | konstytucyjna | Norodom | król | Norodom Sihamoni | ![]() |
2004 | |
![]() |
królestwo Commonwealth realm |
parlamentarna | Windsorowie | królowa | Elżbieta II[22] | ![]() |
1952 | Karol, książę Walii |
![]() |
emirat | absolutna | As-Sani | emir | Tamim ibn Hamad Al Sani | ![]() |
2013 | |
![]() |
emirat | konstytucyjna | Sabah | emir | Nawwaf al-Ahmad al-Dżabir as-Sabah | ![]() |
2020 | |
![]() |
królestwo | konstytucyjna | Moshesh | król | Letsie III | ![]() |
1996 | Lerotholi Seeiso |
![]() |
księstwo | konstytucyjna | Liechtensteinowie | ksiażę | Jan Adam II[23] | ![]() |
1989 | Alojzy Liechtenstein (regent) |
![]() |
wielkie księstwo | parlamentarna | Burbonowie[24] | wielki ksiażę | Henryk | ![]() |
2000 | Wilhelm |
![]() |
federacja sułtanatów[25] | parlamentarna | monarchia elekcyjna | Yang di-Pertuan Agong (król) | Tengku Abdullah | ![]() |
2019 | |
![]() |
królestwo Dependencja korony brytyjskiej |
parlamentarna | Windsorowie | Królowa, Pani Man[26] | Elżbieta II[27] | ![]() |
1952 | Karol, książę Walii |
![]() |
królestwo | konstytucyjna | Alawici | król | Mohamed VI | ![]() |
1999 | Mulaj Hassan |
![]() |
księstwo | konstytucyjna | Grimaldi | książę | Albert II | ![]() |
2005 | Jakub Grimaldi |
![]() |
królestwo New Zealand Realm |
parlamentarna | Windsorowie | królowa | Elżbieta II[28] | ![]() |
1974 | Karol, książę Walii |
![]() |
królestwo | parlamentarna | Glücksburgowie | król | Harald V | ![]() |
1991 | Haakon Magnus Glücksburg |
![]() |
królestwo Commonwealth realm |
parlamentarna | Windsorowie | królowa | Elżbieta II[29] | ![]() |
1952 | Karol, książę Walii |
![]() |
sułtanat | absolutna | Al 'Bu Sa'id | sułtan | Hajsam ibn Tarik Al Sa’id | ![]() |
2020 | |
![]() |
królestwo Commonwealth realm |
parlamentarna | Windsorowie | królowa | Elżbieta II[30] | ![]() |
1974 | Karol, książę Walii |
![]() |
królestwo Commonwealth realm |
parlamentarna | Windsorowie | królowa | Elżbieta II[31] | ![]() |
1983 | Karol, książę Walii |
![]() |
królestwo Commonwealth realm |
parlamentarna | Windsorowie | królowa | Elżbieta II[32] | ![]() |
1979 | Karol, książę Walii |
![]() |
królestwo Commonwealth realm |
parlamentarna | Windsorowie | królowa | Elżbieta II[33] | ![]() |
1979 | Karol, książę Walii |
![]() |
królestwo (dyskusyjne)[34] | konstytucyjna | monarchia elekcyjna | O le Ao o le Malo | Tuimalealiʻifano Vaʻaletoa Sualauvi II | ![]() |
2017 | z wyboru |
![]() |
królestwo | absolutna | 1.król 2.królowa-matka |
1.Mswati III 2.Ntombi[35] |
![]() |
1986 | ||
![]() |
królestwo | parlamentarna | Bernadotte | król | Karol XVI Gustaw | ![]() |
1973 | Wiktoria Bernadotte, księżna Västergötland |
![]() |
królestwo | parlamentarna | Czakri | król | Rama X | ![]() |
2016 | Dipangkorn Rasmijoti |
![]() |
królestwo | absolutna | Tupou | król | Tupou VI[36] | ![]() |
2012 | Siaosi Manumataongo, Ulukalala |
![]() |
królestwo | parlamentarna | Windsorowie | królowa | Elżbieta II[37] | ![]() |
1978 | Karol, książę Walii |
Stolica Apostolska[38] | podmiot prawa międzynarodowego | absolutna | monarchia elekcyjna[39] | papież | Franciszek | ![]() |
2013 | brak |
![]() |
państwo kościelne | z urzędu[39] | Suweren[40] | |||||
![]() |
królestwo | parlamentarna | Windsorowie | królowa | Elżbieta II | ![]() |
1952 | Karol, książę Walii |
![]() |
królestwo New Zealand Realm |
parlamentarna | Windsorowie | królowa | Elżbieta II[42] | ![]() |
1965 | Karol, książę Walii |
![]() |
królestwo Commonwealth realm |
parlamentarna | Windsorowie | królowa | Elżbieta II[43] | ![]() |
1978 | Karol, książę Walii |
![]() |
państwo zakonne[44] | konstytucyjna | monarchia elekcyjna | wielki mistrz | vacat, tymczasowy wielki mistrz Ruy Gonçalo do Valle Peixoto de Villas Boas | brak | ||
![]() |
federacja emiratów |
konstytucyjna | monarchia elekcyjna (sporne)[45] |
Prezydent[46] | Chalifa ibn Zaid an-Nahajan- | ![]() |
2004 | brak |
Tytularna monarchia[edytuj | edytuj kod]
Fidżi – Tytuł królewski „Tui Viti” tradycyjnie przysługuje od 1878 monarchom brytyjskim. Mimo że 1978 Fidżi zostało ogłoszone republiką z prezydentem na czele, Wielka Rada Wodzów Plemiennych (80 dziedzicznych fidżyjskich wodzów plemiennych) nadal honorowo uznaje królową Elżbietę II jako „Tui Viti” bez realnej władzy w Fidżi[47]. Sama królowa nie rości sobie prawa do tego tytułu pozostawiając tę kwestię decyzji obywateli Fidżi.
Monarchie – części składowe federacji[edytuj | edytuj kod]
Monarchie w ZEA[edytuj | edytuj kod]
Władcy poszczególnych emiratów Zjednoczonych Emiratów Arabskich
- Szardża – Sultan III ibn Muhammad Al-Qasimi – od 1972
- Fudżajra – Hamad I ibn Muhammad asz-Szarki – od 1974
- Adżman – Humajd V ibn Raszid Al Nuaimi – od 1981
- Abu Zabi – Chalifa ibn Zaid an-Nahajan – od 2004
- Dubaj – Muhammad ibn Raszid al-Maktum – od 2006
- Umm al-Kajwajn – Saud ibn Rashid Al Mu'alla od 2009
- Ras al-Chajma – Saud ibn Sakr al-Kasimi od 2010
Monarchie w Malezji[edytuj | edytuj kod]
Władcy stanów w Malezji
- Terengganu – Tuanku Mizan Zainal Abidin – od 1998
- Perlis – Tuanku Syed Sirajuddin – od 2001
- Selangor – Szaraf ad-Din Idrys Szach – od 2001
- Negeri Sembilan – Tuanku Mukhriz – od 2008
- Johor – Ibrahim Ismail – od 2010
- Kelantan – Muhammad V Faris Petra – od 2010
- Perak – Nazrin Shah – od 2014
- Kedah – Sallehuddin – od 2017
- Pahang –Tengku Abdullah -od 2019
Monarchie plemienne[edytuj | edytuj kod]
W kilku państwach Afryki oraz w Indonezji i na Oceanii istnieją tradycyjne monarchie plemienne niemające charakteru państwowego.
Są to m.in.:
- Ghana: Aszanti, Dagomba (lud)
- Uganda: Ankole, Buganda, Bunyoro, Busoga, Rwenzururu, Toro
- Wallis i Futuna: Alo, Sigave, Uvea
- Nowa Zelandia: Maorysi
- Indonezja: Yogyakarta
- Południowa Afryka: Zululand
Quasimonarchie[edytuj | edytuj kod]
Współcześnie niektóre państwa rządzone metodami dyktatorskimi lub autorytarnymi mimo iż formalnie są republikami są uważane za quasi-monarchie[48]. Wynika to z faktu sukcesji władzy w obrębie jednej rodziny, która stoi na czele państwa tak jak to dzieje się w dziedzicznych monarchiach. Przykłady quasi-monarchii:
Państwo | Tytuł głowy państwa |
Poprzednia głowa państwa | Rok przekazania władzy | Relacja następcy wobec poprzednika |
Aktualna głowa państwa |
---|---|---|---|---|---|
![]() |
Prezydent | Hejdar Alijew | 2003 | syn | Ilham Alijew[49] |
![]() |
Prezydent | Omar Bongo | 2009 | syn | Ali Bongo Ondimba |
![]() |
Najwyższy Przywódca | Kim Ir Sen[50] Kim Dzong Il[51] |
1994-1998 2011–2012 |
syn wnuk[52] |
Kim Dzong Un[53][54] |
![]() |
Prezydent | Hafiz al-Assad | 2000 | syn | Baszszar al-Asad |
![]() |
Prezydent | Gnassingbé Eyadéma | 2005 | syn | Faure Gnassingbé |
![]() |
Prezydent | Hasan Guled Aptidon | 1999 | siostrzeniec | Ismail Omar Guelleh |
Gwinea Równikowa. Urzędujący od 1979 r. przywódca państwa (prezydent od 1987) Teodoro Obiang Nguema Mbasogo jest poważnie chory i na sukcesora typowany jest jego syn Teodorín Nguema Obiang
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ W przypadku monarchii dziedzicznej.
- ↑ Andora nie jest monarchią elekcyjną w pełnym znaczeniu tego słowa, gdyż Współksiążę francuski, którym jest prezydent Francji, pochodzi z wyborów przeprowadzanych na terenie Francji, nie Andory, natomiast Współksiążę episkopalny – biskup Seo de Urgel pochodzi z nominacji papieża
- ↑ Prezydent Francji.
- ↑ Reprezentowany przez przedstawiciela – Patrick Strzoda.
- ↑ Biskup Seo de Urgel w Hiszpanii
- ↑ Reprezentuje go przedstawiciel – Josep Maria Mauri.
- ↑ Windsorowie oficjalna nazwa linii angielskiej dynastii Saksonia-Coburg-Gotha od 1917.
- ↑ Królową reprezentuje gubernator Rodney Williams.
- ↑ Królową reprezentuje gubernator generalny Peter Cosgrove.
- ↑ Królową reprezentuje gubernator generalny Marguerite Pindling
- ↑ królową reprezentuje gubernator generalny Sandra Mason.
- ↑ Królową reprezentuje gubernator generalny Colville Young.
- ↑ Grenlandia i Wyspy Owcze choć posiadają bardzo szeroką autonomię (np. nie należą do UE), razem z Danią tworzą Wspólnotowe Królestwo Danii (Rigsfællesskabet).
- ↑ Królową reprezentuje gubernator generalny Cécile La Grenade.
- ↑ W ramach Guernsey – dependencja Sark, jest monarchią z seniorem na czele i lennem króla Anglii.
- ↑ a b „Książę Normandii” oficjalny tytuł monarchy brytyjskiego na Wyspach Normandzkich (bez względu na płeć) http://www.royal.gov.uk/MonarchUK/QueenandCrowndependencies/ChannelIslands.aspx
- ↑ Królową reprezentuje gubernator porucznik Ian Corder.
- ↑ W pełnej tytulaturze króla Hiszpanii po słowach Z Bożej łaski król Hiszpanii znajdują się m.in. tytuły król Portugalii i arcyksiążę Austrii, które są pozostałościami po czasach historycznego panowania władców Hiszpanii w tych państwach i nie stanowią obecnie podstawy do żadnych roszczeń o koronę.
- ↑ Holandia to de facto nazwa Królestwa Niderlandów. De iure Holandia stanowi europejską część Królestwa Niderlandów w skład którego wchodzą również Aruba, Curaçao i Sint Maarten.
- ↑ Królową reprezentuje gubernator generalny Patrick Allen.
- ↑ Królową reprezentuje gubernator porucznik Stephen Dalton.
- ↑ Królową reprezentuje gubernator generalna Julie Payette.
- ↑ Faktycznie sprawami bieżącymi Liechtensteinu zajmuje się koregent Alojzy Liechtenstein, syn i następca tronu.
- ↑
Linia Parmeńska dynastii Burbonów - ↑ Yang di-Pertuan Agong (tytuł głowy państwa Malezji zwyczajowo tłumaczony jako „król”, wybierany jest na 5 letnią kadencje spośród władców dziewięciu stanów-sułtanatów.
- ↑ Monarcha brytyjski jest tytułowany na Man jako „król/królowa, Lord/Pani Man”.
- ↑ Królową reprezentuje gubernator porucznik Richard Gozney.
- ↑ Królową reprezentuje wysoki komisarz Ross Ardern.
- ↑ Królową reprezentuje gubernator generalny Patsy Reddy.
- ↑ Królową reprezentuje gubernator generalny Bob Dadae.
- ↑ królową reprezentuje gubernator generalny Samuel Weymouth Tapley Seaton
- ↑ królową reprezentuje gubernator generalny Neville Cenac.
- ↑ Królową reprezentuje gubernator generalny Frederick Ballantyne.
- ↑ O le Ao o le Malo – tytuł głowy państwa Samoa. Tłumaczenie w przybliżeniu brzmi: „szef rządu”. Pełni on głównie funkcję reprezentacyjne. Gdy Samoa ogłosiło niepodległość w 1962 roku, dwaj o le Ao o le Malo zostali powołani na urząd dożywotnio – Malietoa Tanumafili II i Tupua Tamasese Mea'ole. Po śmierci Tupua Tamasese Mea'ole w 1963 roku Malietoa Tanumafili II pozostał jedynym o le Ao o le Malo i pełnił tę funkcję do śmierci w 2007 roku. Jego następca został wybrany spośród czterech żyjących wielkich wodzów na pięcioletnią kadencję przez parlament. Konstytucja Samoa nie precyzuje, czy o le Ao o le Malo powinien być uznawany za prezydenta, a kraj za republikę, czy za króla, a kraj za monarchię. Za republiką przemawia pięcioletnia kadencja oraz wybór głowy państwa przez parlament. Jednak dożywotnie sprawowanie urzędu przez dwóch pierwszych o le Ao o le Malo oraz tytułowanie głowy państwa Jego Wysokość są cechami charakterystycznymi dla monarchii dlatego przyjęło się Samoa określać jako monarchię a O le Ao o le Malo jako króla.
- ↑ Ntombi – królowa-matka, współpanująca – z tytułem „Indovukazi” („Wielka Słonica”)
- ↑ Pełne imię: Aho’eitu ’Unuaki-’o-Tonga Tuku’aho Tupou VI
- ↑ Królową reprezentuje gubernator generalny Iakoba Italeli.
- ↑ a b Watykan i Stolica Apostolska – stanowią państwa (suwerenne podmioty prawa międzynarodowego) o ustroju teokratycznym złączone ze sobą ścisłą unią personalną i funkcjonalną. Ich głową jest Papież, w imieniu którego władze w Państwie Watykan sprawuje Prezydent Gubernatoratu
- ↑ a b Monarchią elekcyjną jest Stolica Apostolska - papież jest wybierany na konklawe, zostaje równocześnie głową Państwa Watykan na mocy unii personalnej łączącej oba podmioty.
- ↑ Suweren Państwa Miasto Watykan – oficjalny tytuł papieża jako głowy Państwa Watykańskiego
- ↑ Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej
- ↑ Królową reprezentuje Przedstawiciel Królowej Tom Marsters.
- ↑ Królową reprezentuje gubernator generalny Frank Kabui.
- ↑ Zakon Maltański uznawany jest za podmiot prawa międzynarodowego na równi z państwami i organizacjami międzynarodowymi. Jego dwie rzymskie nieruchomości i jedna na Malcie posiadają status eksterytorialny. Zakon jest stroną umów międzynarodowych, utrzymuje stosunki dyplomatyczne, bierze udział w konferencjach międzynarodowych i działa w różnych organizacjach jako obserwator. Stanowi suwerenne państwo i jest oficjalnie uznawany przez rządy 92 państw na świecie (w tym Polskę), przy których posiada on swoich ambasadorów.
- ↑ Formalnie głowa Zjednoczonych Emiratów Arabskich nosi tytuł „prezydenta” (odpowiadający republice) i jest wybierana przez Federalną Radę Najwyższą na 5 letnią kadencję, jednak w praktyce władza przechodzi z ojca na syna (emirów Abu Zabi) i jest dziedziczna.
- ↑ Oficjalny tytuł głowy państwa ZEA, w praktyce jest on monarchą (zob. wyżej).
- ↑ Fiji votes to make Queen `supreme tribal chief' – The Independent (London, England) | HighBeam Research
- ↑ Book Review: „Nothing to Envy: Ordinary Lives in North Korea” by Barbara Demick
- ↑ http://wiadomosci.wp.pl/prezydent-azerbejdzanu-ilham-alijew-dziedzic-dynastii-6078996452201089a Prezydent Azerbejdżanu Ilham Alijew – dziedzic dynastii
- ↑ 1972-1994 Prezydent
- ↑ 1998- 2011 Przewodniczący Komisji Obrony Narodowej
- ↑ KRLD to jedyna quasimonarchia, w której sukcesja nastąpiła w trzecim pokoleniu.
- ↑ Od 2012 Przewodniczący Komisji Obrony Narodowej
- ↑ Po śmierci Kim Dzong Ila: Nowa-stara Korea Północna W sierpniu 2013 Partia Pracy Korei oficjalnie zapisała w swoich głównych zasadach, że władza w państwie będzie dziedziczona przez dynastię Baekdu.
|
© Materiał pochodzi z Wikipedia i jest na licencji GFDL
Losowe treści:
Wydarzenia
W Moskwie odsłonięto pierwszy w Rosji pomnik Jana Pawła II. Ma ponad 1,8 m wysokości i waży dwie tony.
Rocznice
1871 – zmarł Charles Babbage, angielski, matematyk i mechanik, twórca maszyny analitycznej
1976 – premiera filmu Brunet wieczorową porą
Muzyka
21 listopada ukaże się nowy singiel wokalistki zatytułowany "Marry The Night". Artystka zaprezentowała właśnie okładkę nowego singla. Na singlu usłyszymy także prawdopodobnie kilka remiksów. Jak zdradziła piosenkarka, "Marry The Night" opowiada o jej miłości do swojego rodzinnego miasta.
Sport
Adam Małysz zabierze do Maroka swoją żonę i córkę, które wystartują w rajdzie RMF Morocco Challenge - ta mocno zaskakująca wiadomość wywołała spore poruszenie w polskich mediach.