Kartoteka haseł wzorcowych, KHW – forma prezentacji języka opisu bibliograficznego oraz języka informacyjno-wyszukiwawczego, jak również ich organizacji, kontroli poprawności i spójności w niektórych zautomatyzowanych systemach informacyjno-wyszukiwawczych^[1].

Obecnie termin ten jest stosowany niemal wyłącznie do systemów komputerowych^[1]. W danym kraju może być wiele kartotek wzorcowych.

Rodzaje kartotek haseł wzorcowych[edytuj | edytuj kod]

Wyróżnia się dwa rodzaje kartotek haseł wzorcowych:

Kartoteka haseł wzorcowych formalnych[edytuj | edytuj kod]

Kartoteka haseł wzorcowych formalnych zawiera:

• hasła opisu bibliograficznego
  • hasła osobowe, na przykład Personennamendatei^[2]
  • hasła korporatywne
  • hasła tytułowe
• tytuły
  • tytuły serii
  • tytuły wydawnictw zwartych wieloczęściowych

Kartoteka haseł opisu rzeczowego[edytuj | edytuj kod]

Przykładami kartotek haseł opisu rzeczowego są:

• kartoteka wzorcowa języka haseł przedmiotowych Biblioteki Narodowej
• kartoteka wzorcowa języka haseł przedmiotowych KABA
• kartoteka wzorcowa uniwersalnej klasyfikacji dziesiętnej^[3].

Pozycje KHW[edytuj | edytuj kod]

W kartotece występują trzy typy pozycji:

• autorytatywna
• odsyłaczowa – tworzona z wariantów haseł (odsyłacze ogólne) i dla związanych haseł ujednoliconych (odsyłacze uzupełniające)
• wyjaśniająca – tworzona w celu pełnienia roli odsyłaczy orientacyjnych.

Ustalanie hasła wzorcowego polega na wyborze tytułu lub nazwy osobowej, nadaniu im sformalizowanej postaci, która umożliwiałaby jednoznaczną identyfikację danego obiektu. W przypadku haseł przedmiotowych ujednolica się także nazwy geograficzne i pospolite. Wyboru dokonuje się zgodnie z odpowiednimi przepisami krajowymi lub zaleceniami IFLA^[3].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

• kontrola autorytatywna

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

• IFLA Working Group on Guidelines for Subject Access by National Bibliographic Agencies: Guidelines for Subject Access in National Bibliographies. Worldwide Review, 2011. (ang.),
• Recommended by the [IFLA] Working Group on ana International Authority System: Guidelines for athority and reference entries. Londyn: 1984. (ang.)
• Wiesław Babik: Słownik encyklopedyczny informacji, języków i systemów informacyjno-wyszukiwawczych. Warszawa: Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich, 2002, seria: Nauka, Dydaktyka, Praktyka. ISBN 83-87629-84-7.
• Irena Gruchała: Kartoteka Haseł Wzorcowych (pol.). Instytut Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa UJ. [dostęp 2014-04-14].

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

• Format Marc 21 Rekordu Kartoteki Haseł Wzorcowych: Zastosowanie w Centralnej Kartotece Haseł Wzorcowych NUKAT