Broncho Billy Anderson
| ||
| ||
| Prawdziwe imię i nazwisko | Max H. Aronson | |
| Data i miejsce urodzenia | 21 marca 1880 Little Rock | |
| Data i miejsce śmierci | 20 stycznia 1971 South Pasadena | |
| Zawód | reżyser, aktor, producent filmowy, scenarzysta | |
Broncho Billy Anderson, Gilbert M. Anderson (ur. 21 marca 1880 w Little Rock, zm. 20 stycznia 1971 w South Pasadena)[1] – amerykański scenarzysta, reżyser, aktor i producent filmowy.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Swoją karierę zaczynał od drobnych ról scenicznych. W filmie wystąpił po raz pierwszy w 1903 r dla wytwórni Edison Manufacturing Company. Pojawił się wtedy m.in. w The Messenger Boy's Mistake oraz w Napadzie na ekspres (gdzie zagrał kilka ról)[1]. Według legendy, Anderson tak źle radził sobie z jazdą konną, że podczas kręcenia zdjęć doznał urazów po upadku z konia. Wtedy również wykonano kilka jego fotografii w stroju westernowym, które stały się odtąd popularnymi pocztówkami[2].
Później zaczął pracować dla Vitagraph, gdzie, oprócz aktorstwa, podjął się również reżyserii[1].
5 lutego 1907 roku, wraz z George'm K. Spoorem założył w Chicago wytwórnię Essanay Film Manufacturing Company[3]. Celem powstania wytwórni było przede wszystkim kręcenie filmów o kowboju Broncho Billym, którego Anderson wymyślił podczas swojej pracy przy Napadzie na ekspres. Od 1909 r., kiedy to seria o Billym (w którego wcielał się sam Anderson) powstało w sumie 147 filmów o dzielnym kowboju[2]. Od 1915 kolejny, krótki jednoszpulowy film o Broncho wychodził co dwa tygodnie[3]. Wytwórnia Andersona produkowała też westerny komediowe w serii o Alkali Ike'u[4].
Finansami i bieżącą działalnością wytwórni Essanay zajmował się głównie Spoore[3]. Anderson natomiast zajmował się aktorstwem i reżyserią oraz nadzorował pisanie scenariuszy[4]. Kręcił początkowo w Golden, następnie w Los Angeles i Los Gatos[3]. Ostatecznie w Niles w Kalifornii założył studio, gdzie odtąd powstawały plenery jego filmów[4].
Znany był z gorącego temperamentu – często pod wpływem emocji zwalniał pracowników, tylko po to, by przyjąć ich ponownie po kilku minutach[5].
Z czasem wytwórnia Andersona zaczęła mieć kłopoty finansowe, związane m.in. z procesami antytrustowymi oraz kosztami produkcji. W 1916 Spoor wykupił udziały Andersona w wytwórni (dwa lata później zdecydował o jej całkowitym zamknięciu). Anderson próbował jeszcze swoich sił jako producent, jednak ostatecznie na początku lat 20. XX wieku porzucił przemysł filmowy[5][6].
W 1958 r. otrzymał honorowego Oscara za całokształt osiągnięć[6].
Filmografia[edytuj | edytuj kod]
aktor
- 1903: Napad na ekspres
- 1903: The Messenger Boy's Mistake jako Messenger Boy
- 1909: The Heart of a Cowboy jako Honest Steve
- 1910: The Cowboy's Sweetheart jako Jesse Farson
- 1914: Red Riding Hood of the Hills jako Broncho Billy
- 1914: Broncho Billy’s Close Call jako Broncho Billy
- 1919: The Son-of-a-Gun jako Bill
scenarzysta
- 1907: An Awful Skate
- 1909: A Tale of the West
- 1910: The Ranger's Bride
- 1912: Alkali Ike's Motorcycle
producent
- 1907: An Awful Skate
- 1909: A Tale of the West
- 1910: The Desert Claim
- 1921: Szczęśliwy pies
- 1923: The Handy Man
reżyser
- 1906: Trapped by Pinkertons
- 1908: The Baseball Fan
- 1911: Across the Plains
- 1915: Jego regeneracja
- 1922: The Weak-End Party
Wyróżnienia[edytuj | edytuj kod]
- W 1958 otrzymał honorowego Oscara za całokształt osiągnięć[6].
- Posiada swoją gwiazdę na Hollywoodzkiej Alei Gwiazd[7].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Robert S. Birchard, Anderson, Gilbert M. [Max Aaronson] [w:] Richard Able, Encyclopedia of Early Cinema, London: Routledge, 2005, loc. 2296, ISBN 0-415-23440-9.
- ↑ a b Rafał Syska, Początki kina amerykańskiego [w:] Lubelski i inni, Kino nieme, wyd. Wyd. 1, Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, 2009, s. 162, ISBN 978-83-242-1297-2.
- ↑ a b c d Robert S. Birchard, Anderson, Gilbert M. [Max Anderson] [w:] Richard Abel, Encyclopedia of Early Cinema, London: Routledge, 2005, loc. 2316, ISBN 0-415-23440-9.
- ↑ a b c Rafał Syska, Początki kina amerykańskiego [w:] Lubelski i inni, Kino nieme, wyd. Wyd. 1, Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, 2009, s. 163, ISBN 978-83-242-1297-2.
- ↑ a b Robert S. Birchard, Anderson, Gilbert M. [Max Aaronson] [w:] Richard Able, Encyclopedia of Early Cinema, London: Routledge, 2005, loc. 2327, ISBN 0-415-23440-9.
- ↑ a b c Rafał Syska, Początki kina amerykańskiego [w:] Lubelski i inni, Kino nieme, wyd. Wyd. 1, Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, 2009, s. 164, ISBN 978-83-242-1297-2.
- ↑ Broncho Billy Anderson na www.walkoffame.com
.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Gilbert M. 'Broncho Billy' Anderson w bazie Filmweb
- Gilbert M. 'Broncho Billy' Anderson w bazie IMDb (ang.)
© Materiał pochodzi z Wikipedia i jest na licencji GFDL